Αρχική Δελτία Τύπου ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ 11-01-2012 Έρευνα ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ "Εισόδημα - Δαπάνες νοικοκυριών"
11-01-2012 Έρευνα ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ "Εισόδημα - Δαπάνες νοικοκυριών" PDF Εκτύπωση E-mail
Τετάρτη, 11 Ιανουάριος 2012 12:26

Η συγκεκριμένη έρευνα που παρουσιάζεται, εντάσσεται στις ειδικές και έκτακτες έρευνες του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ (συνεργασία με την εταιρία MARC AE). Έγινε σε δείγμα 601 αντιπροσωπευτικών νοικοκυριών του λεκανοπεδίου Αττικής το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Δεκεμβρίου. Στόχος είναι η καταγραφή των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης στο εισόδημα και τις δαπάνες των νοικοκυριών, καθώς και η αποτύπωση της στάσης των καταναλωτών στο ενδεχόμενο ενός ενιαίου Φ.Π.Α (18-19%) για όλα τα είδη.

 

 

1) Μεγάλη επιβάρυνση νοικοκυριών σε ενδεχόμενη επιβολή ΕΝΙΑΙΟΥ Φ.Π.Α. (18-19%) - Επιτακτική ανάγκη για μείωση συντελεστών Φ.Π.Α. {(το 90% των νοικοκυριών δεν δέχεται αύξηση στο Φ.Π.Α. ειδών πρώτης ανάγκης (13%), έστω και αν συνοδεύεται από μείωση του υψηλού συντελεστή (23%)}.

2) Νοικοκυριά στα όρια αποφυγής πληρωμών προς το δημόσιο, Δ.Ε.Κ.Ο. δάνεια κ.λ.π, λόγω αδυναμίας (το 64,2% των νοικοκυριών κάνει ήδη περικοπές για να μπορέσει να ανταπεξέλθει, ενώ το 13,5% δεν διαθέτει το απαραίτητο εισόδημα, ούτε για την κάλυψη των βασικών αναγκών).

3) Κλίμα απαισιοδοξίας που επικρατεί στα ελληνικά νοικοκυριά – Αρνητικές προβλέψεις για περαιτέρω συρρίκνωση εισοδημάτων (το 74,9% των νοικοκυριών αναμένει νέα μείωση εισοδημάτων εντός του 2012).

4) Δραματικές περικοπές στην κατανάλωση μετά από την οριζόντια μείωση εισοδημάτων – Αλυσιδωτές αντιδράσεις στο σύνολο της οικονομίας (το 76% των νοικοκυριών με εισοδήματα έως 1000€, έχει κάνει περικοπές στις δαπάνες ειδών διατροφής, ενώ το 91,1% αυτών, περιόρισε τις δαπάνες για ένδυση – υπόδηση).

5) Επαγγελματικοί κλάδοι που επλήγησαν περισσότερο από τα περιοριστικά μέτρα (το 68,4% των νοικοκυριών έχει κάνει περικοπές στη κατανάλωση ειδών διατροφής σε σχέση με το προηγούμενο έτος, ενώ σχεδόν το 93,1%, έχει περιορίσει τη δαπάνη σε είδη ένδυσης – υπόδησης).

6) Μεγάλη αύξηση της δυσπιστίας των νοικοκυριών στα πιστωτικά ιδρύματα (μόλις το 3,7% των νοικοκυριών απευθύνθηκε σε τραπεζικό δανεισμό). Μεγάλες επιπτώσεις στις τράπεζες από την απόσυρση καταθέσεων για κάλυψη βασικών αναγκών και λόγω της μεγάλης κινδυνολογίας.

 

Η νέα έρευνα του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ, αποτυπώνει τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στο εισόδημα και τις δαπάνες των νοικοκυριών. Παράλληλα, η έρευνα καταγράφει και τη στάση των καταναλωτών, στο ενδεχόμενο ενός ενιαίου Φ.Π.Α. (18-19%). Τα αποτελέσματα της έρευνας τεκμηριώνουν για άλλη μια φορά τις θέσεις της ΓΣΕΒΕΕ όσο αφορά τις συνέπειες της περιοριστικής πολιτικής που εφαρμόζεται, και που προκαλεί αλυσιδωτές επιπτώσεις στη παραγωγή, τη κατανάλωση και την απασχόληση.

  • Το κλίμα απαισιοδοξίας αποτυπώνεται για άλλη μια φορά και στην συγκεκριμένη έρευνα, όπου πάνω από το 91% των νοικοκυριών, αναμένουν περαιτέρω συρρίκνωση του εισοδήματος τους εντός του 2012. Τα στοιχεία επιβεβαιώνονται και από τους επίσημους δείκτες της Τράπεζας της Ελλάδος, όπου η πρόβλεψη οικονομικής κατάστασης των νοικοκυριών για το επόμενο έτος, κατέγραψε τον Οκτώβριο του 2011 ιστορικό χαμηλό (-79). Λαμβάνοντας υπόψη στοιχεία της ΕΛΛ.ΣΤΑΤ., σχεδόν 1 σους 4 Έλληνες ζούσε ήδη κάτω από το όριο της φτώχειας το 2009, ενώ η χώρα είχε (το 2009) επίσημα το έβδομο υψηλότερο ποσοστό φτωχών ή κοινωνικά αποκλεισμένων στην Ε.Ε των 27 μελών. Το στοιχεία αυτά τα οποία αποτελούν δεδομένα μιας εποχής που η κρίση δεν είχε καταρρακώσει σε μεγάλο βαθμό την ελληνική κοινωνία και οικονομία, μάλλον δεν λήφθηκαν υπόψη στη χάραξη της κυβερνητικής πολιτικής.

Συγκεκριμένα, με βάση τα στοιχεία της έρευνας, το 91,2% των νοικοκυριών, είχε σημαντική μείωση των εισοδημάτων το 2011. Ο μέσος όρος μείωσης του οικογενειακού εισοδήματος σε σχέση με 12 μήνες πριν, καταγράφεται στο 30%, ενώ το 78% των νοικοκυριών, αντιμετωπίζει πλέον σοβαρές δυσκολίες στη κάλυψη των αναγκών, με αποτέλεσμα να καταφεύγει σε δραστικές περικοπές στη κατανάλωση. Η κατάσταση αυτή όπως είναι φυσικό οδηγεί σε ταυτόχρονη μείωση των καταθέσεων των νοικοκυριών.

  • Μάλιστα πάνω από το 13% των ερωτηθέντων, ανέφερε ότι το σημερινό εισόδημα δεν επαρκεί ούτε για την κάλυψη των αναγκαίων, ενώ πάνω από 6 στα 10 νοικοκυριά χρειάζεται να κάνουν δραστικές περικοπές για να καλύψουν τα απολύτως απαραίτητα.. Ενδεικτικό είναι ότι το 68% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι έχει κάνει περικοπές μέχρι και στα είδη διατροφής. Χαρακτηριστικό της αναποτελεσματικότητας της πολιτικής, είναι ότι ενώ 4 στους 10 ερωτηθέντες, δήλωσαν τη σύνταξη ως βασική πηγή εισοδήματος τους, τα μέτρα έπληξαν οριζόντια αυτή ακριβώς τη κατηγορία, όπου κατά μέσο όρο οι απολαβές είναι μικρότερες των 900 ευρώ. Οι αντιδράσεις θα είναι αλυσιδωτές στο σύνολο της οικονομίας (μεταποίηση, εμπόριο, τουρισμός), τόσο στη κατανάλωση, όσο και στη παραγωγή και την απασχόληση. Η μεγάλη συρρίκνωση του αγοραστικού κοινού, «νεκρώνει» αναπόφευκτα τη μεταποίηση αλλά έχει επιφέρει και κάμψη σχεδόν 30% και στη εγχώρια τουριστική κίνηση.

Παράλληλα, η έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ αποτυπώνει το πόσο έχουν πληγεί συγκεκριμένοι επαγγελματικοί κλάδοι μέσα σε ένα μόλις έτος. Σύμφωνα και με επίσημα στοιχεία, ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στη βιομηχανία, μειώθηκε κατά 28 μονάδες σε σχέση με το 2007, ενώ ο αντίστοιχος δείκτης για το λιανεμπόριο υποχώρησε κατά 57 σχεδόν μονάδες μέσα στη τετραετία[1].

  • Συγκεκριμένα ο κλάδος της ένδυσης – υπόδησης επλήγη περισσότερο μιας και το 91,8% των νοικοκυριών κατέγραψε δραστικές περικοπές στην εν λόγω δαπάνη. Μεγάλες απώλειες κατεγράφησαν και στο κλάδο της εστίασης με σχεδόν το 89,2% των νοικοκυριών, να περιορίζει τις δαπάνες για τις συγκεκριμένες υπηρεσίες, ενώ πάνω από το 63% των νοικοκυριών έφτασε στο σημείο να κάνει περικοπές και στη κατανάλωση ειδών διατροφής. Οι σχετικές μειώσεις, έχουν συμπαρασύρει όχι μόνο τις εμπορικές αλλά και τις παραγωγικές επιχειρήσεις, τα έσοδα του κράτους από τη φορολογία, τις θέσεις εργασίας και κατ επέκταση και τα ασφαλιστικά ταμεία. Σύμφωνα με την έρευνα τα νοικοκυριά έκαναν σημαντικές περικοπές δαπανών σε σχέση με ένα χρόνο πριν. Ειδικότερα:

Μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα

Μέχρι 1000 €

€1000 - €2000

€2000 και πάνω

Είδη διατροφής

75,9

69,7

45

Ποτά – τσιγάρα/ καπνός

48,8

54,8

32,5

Οικιακά είδη – έπιπλα – ηλεκτρικές συσκευές

67,5

72,1

60

Μετακίνηση

71,9

77,2

62,5

Θέρμανση

74,9

70,3

46,3

Λογαριασμοί σπιτιού

72,4

64,8

37,5

Υγεία – φάρμακα

35

20,7

8,8

Εκπαίδευση

10,8

11,7

7,5

Ένδυση – Υπόδηση

91,1

95,5

88,8

Εστιατόρια, ταβέρνες

88,2

90,7

88,8

Καφέ, μπαρ, σινεμά, κλπ

84,7

90

81,3

  • Τα μισά περίπου νοικοκυριά (51,9%) που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη κάλυψη καθημερινών βασικών αναγκών, απευθύνθηκαν περισσότερο στη βοήθεια φίλων και συγγενών, ενώ μόλις το 3,7% στράφηκε προς το τραπεζικό δανεισμό. Είναι ξεκάθαρη η δυσπιστία που αντιμετωπίζει το σύνολο της κοινής γνώμης απέναντι στα τραπεζικά ιδρύματα. Ο κίνδυνος για τα τραπεζικά ιδρύματα είναι μεγάλος, λόγω αποστράγγισης των καταθέσεων (στήριξη αναγκών των νοικοκυριών – κινδυνολογία για έξοδο από ευρώ).

Μέσα σε αυτά τα πλαίσια, γίνεται αντιληπτό, ότι έστω και μια μικρή επιπρόσθετη αύξηση τιμών στα είδη διατροφής, θα δημιουργούσε πολύ μεγαλύτερές κοινωνικές επιβαρύνσεις σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη κατηγορία αγαθών. Τα νοικοκυριά, δεν είναι πλέον σε θέση να επωμιστούν νέες αυξήσεις σε αγαθά με ανελαστική ζήτηση, τα οποία εκ των πραγμάτων είναι πρώτης ανάγκης και θα επηρεάσουν δυσανάλογα τον οικιακό προϋπολογισμό.

  • Η άποψη αυτή δικαιολογεί και την αντίθεση της συντριπτικής πλειοψηφίας στο ενδεχόμενο ενιαίου Φ.Π.Α 18-19%, αφού αυτό μπορεί μεν να μείωνε τον υψηλό συντελεστή 23%, αλλά θα οδηγούσε σε αύξηση τον αντίστοιχο χαμηλό του 13%, γεγονός που θα επιβάρυνε αυτόματα πολλά είδη πρώτης ανάγκης. Ενδεικτικό είναι ότι στην ερώτηση, σε ποια κατηγορία αγαθών – υπηρεσιών μια ενδεχόμενη αύξηση τιμών θα δημιουργούσε μεγαλύτερο πρόβλημα, το 90% σχεδόν των νοικοκυριών εκτιμά ότι η οποιαδήποτε επιβάρυνση στα είδη διατροφής θα επιφέρει μεγάλες δυσκολίες στον οικογενειακό προϋπολογισμό.

Μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα

Μέχρι 1000 €

€1000 - €2000

€2000 και πάνω

Είδη διατροφής

92,3

87,8

81,1

Ποτά – τσιγάρα/ καπνός

2,4

3,1

2,2

Οικιακά είδη – έπιπλα – ηλεκτρικές συσκευές

1,4

1

2,2

Μετακίνηση

5,8

12,9

14,4

Θέρμανση

22,2

27,5

27,8

Λογαριασμοί σπιτιού

34,8

33,9

33,3

Υγεία – φάρμακα

23,7

15,3

13,3

Εκπαίδευση

4,3

6,4

6,7

Ένδυση – Υπόδηση

6,8

5,8

11,1

Εστιατόρια, ταβέρνες

0,5

4,1

3,3

Καφέ, μπαρ, σινεμά, κλπ

0,5

3,4

3,3

ΔΓ / ΔΑ

-

0,3

4,4

Σε μια περίοδο, που ο δείκτης οικονομικού κλίματος για τη χώρα, έχει κατρακυλήσει δραματικά (68,6) σε σχέση με τη Ζώνη του Ευρώ (93,7)[2], η όποια επιβάρυνση στη κατανάλωση δεν θα είναι απλά εξοντωτική για τα νοικοκυριά αλλά θα αποβεί μοιραία για τις επιχειρήσεις, τη παραγωγή, τα κρατικά έσοδα, τα ταμεία και την απασχόληση. Αντιθέτως, χώρες όπως η Γαλλία, κατάφεραν να επιτύχουν τη δημιουργία σχεδόν 30.000 νέων θέσεων εργασίας, με τη μείωση του Φ.Π.Α στη εστίαση από 19,5% σε 5,5%.

Η Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών, Βιοτεχνών, Εμπόρων Ελλάδας, εκτιμά ότι η υιοθέτηση ενός ενιαίου φορολογικού συντελεστή θα ήταν καταστροφική. Τα παραπάνω στοιχεία αποτυπώνουν με το πιο παραστατικό τρόπο ότι τα ελληνικά νοικοκυριά, όχι μόνο αντιμετωπίζουν ήδη μεγάλες δυσκολίες, αλλά και ότι δεν θα αντέξουν μια επιπλέον επιβάρυνση σε είδη πρώτης ανάγκης, την οποία θα επιφέρει ο ενιαίος Φ.Π.Α. Η ανάγκη μείωσης του Φ.Π.Α, από το 13% στο 9% και από 23% σε 19%, είναι σήμερα επιτακτική ανάγκη.



[1] Στοιχεία Τράπεζας της Ελλάδος, περιόδου 11/2007 – 11/2011.

[2] Στοιχεία της Τ.Τ.Ε. για τον Νοέμβριο του 2011.